Dotter

Sorry voor het cliché, maar jongens, wat is de natuur toch mooi. Kijk nou toch eens hoe fantastisch dit in elkaar steekt. Aan begin van het voorjaar werd ik al blij verrast door de Dotter, die onverwacht uit de grond kwam, waar ik 'm al was vergeten, en zeer uitbundig in bloei sprong. Toen werden na de bloei al die bloemen een soort exotische vruchtjes, als kleine bosjes pepertjes, als vrolijk stemmende sterretjes. En nu scheuren die groene tentakeltjes open en blijken ze boordevol zaadjes te zitten. Kijk eens hoe fraai dat ligt uitgestald. Betoverend. Het zijn dit soort kleine ontdekkingen die mijn dag optillen.

Mooie rooie bessen

Drie jaar geleden kocht ik een vuurdoorn en zette die op de tuin. Waarom koop je nou een vuurdoorn, vroeg mijn vrouw mij toen niet begrijpend af. Nou ja, omdat ik het zo'n lekker weerbarstige struik vind, weet ik veel. Mooie rooie bessen. En weerbarstig is ie, want drie jaar lang heeft ie maar wat staan te kwijnen, aan het randje van de tuin, naast het terras, maar nu, jawel, zitten er de eerste bloemen in. Dat worden straks dan van die rode bessen waar hopelijk de vogels van komen eten. 

Rabarmelade

Jaren geleden, in 2002 om precies te zijn, schreef ik voor een opdrachtgever een boekje met ontbijtrecepten. Een Boterham Met Tevredenheid, was de licht ironische titel. Er stonden recepten in voor verschillende soorten brood en jam, gegoten in de vorm van korte, huiselijke verhaaltjes. Aangevuld met versjes en illustraties want ik ben van vele markten thuis. Beroemd ben ik er niet mee geworden, maar het was een leuk boekje. 
Een tijdje terug kreeg ik van de buurman op de tuin een bosje rabarber. Zelf heb ik het ook staan, maar waar de buurman in dezelfde tijd in dezelfde grond met hetzelfde weer genoeg heeft staan voor een goedgevuld weeshuis, beperkt dat zich bij mij, tot nog toe, tot twee zeer bescheiden stengeltjes. Nou heb ik het ook vooral staan omdat ik het zo'n fijn groot blad vind hebben, voor de sier dus, want op rabarber als etensmaal, met of zonder spekjes, ben ik niet dol.
Nu ik zo'n flinke bos van de buurman had gekregen dacht ik weer terug aan mijn eigen boekje. Daar stond namelijk een recept in voor jam van rabarber. Dat had ik destijds ook gemaakt, om het uit te proberen, en dat vond ik toen wel lekker. Ragemberjam, noemde ik het woordspelig, omdat er ook gember aan te pas kwam. 
Dus ruim twintig jaar later sta ik in de keuken met mijn eigen boekje in de hand jam te maken met de rabarber van de buurman. Deze keer noem ik het Rabarmelade, omdat ik, bij wijze van innovatie, de citroenschillen er in reepjes in heb gesneden. Erg lekker, al zeg ik het zelf.

Kersen eten

De kersenoogst van dit jaar, hooggeëerd publiek. Ik denk, ik schep er nu maar vast over op, voordat een vogel 'm verschalkt. Want zo gaat het tot nog toe. Al voor het vierde jaar staat dit kersenboompje op de tuin. Ieder jaar komt er met moeite en pijn één kers aan, en ver vóór die zijn smakelijke kersenkleur krijgt, is ie al opgevreten. Echt erg vind ik het ook niet hoor. Vogels moeten ook eten. En die kunnen niet naar de supermarkt.

Het zegent

Het komt eigenlijk niet zo heel vaak voor dat je blij bent dat het regent als je naar de tuin wilt. Meestal check je met fronsende blik de buienradar en ziet er vervolgens van af. Maar nu heeft het zó lang niet geregend dat het je bijna niet hard en lang genoeg kan regenen en ga je met plezier nat staan worden in je tuin, alleen al om te zien hoe je planten en bomen en struiken daar van staan te genieten. En dit kleine groene beestje vindt het blijkbaar ook niet erg om eindelijk weer eens een nat pak te halen - obsidentify is niet honderd procent maar wel bijna zeker dat het een oedemera lurida/virescens is. Nou ja, dat laatste hoef je niet op te schrijven.

Vanuit de tuin gezien

En zo struin ik bij ieder bezoek de tuin af, op zoek naar beestjes, bloemetjes en besjes. De telefoon in de aanslag om liefst een paar aardige foto's te maken. Voor het archief, maar vaak ook om met de één of andere app te weten te komen wat het is dat ik gefotografeerd heb. Hoe het heet wat ik zie. En vanuit de beestjes, de bloemetjes en de besjes gezien ziet dat er dan dus zo uit.

Elzenballet

Het elzenbladcircus is weer terug op de tuin. Vorig jaar ontdekte ik deze acrobatische rupsjes voor het eerst in mijn zwarte els. Aanvankelijk was ik, zal ik toegeven, niet zo blij, want ze vraten behoorlijk systematisch in hoog tempo blad voor blad mijn lieve, vers aangeplante boompje kaal. In rijen van tien begonnen ze aan de rand en vraten zich onverstoorbaar naar het steeltje, om daarna met de hele bups naar het volgende blad te verhuizen. Maar later zag ik wat een grappige beestjes het dan eigenlijk weer zijn. Die eensgezinde, gecoördineerde schranspartij is al bijzonder, maar als je tegen het blad tikt, met je vinger, of het blad beetpakt, steken ze allemaal, volkomen synchroon, onmiddellijk hun achterlijf omhoog, als in een strak geregisseerd ballet. Zonder te stoppen met vreten trouwens, dat gaat gewoon onverdroten door. Ik zag ze ook elke dag weer groter geworden, tot ze op een dag langzaamaan stuk voor stuk verdwenen. De grond in om te verpoppen, was mijn veronderstelling. Op internet vond ik uit dat het ging om de rups van de elzenbladwesp. Ik nam me voor het dit voorjaar in de gaten te houden, of ik elzenbladwespjes tegenkwam. Maar nee. Maar de rupsen zijn er wel weer. Ze zijn nog klein. Hun ballet is nog steeds leuk om naar te kijken. En die paar blaadjes van de Els, nou, dat moet dan maar.

De veelgeprezen natuur

Kijk, je hebt een insectenvriendelijke tuin, althans, dat beweer je steeds. Dus dan moet je niet vreemd opkijken wanneer daar inderdaad insecten op af komen. Ook niet wanneer dat insecten zijn waar je nou misschien niet één twee drie op zit te wachten. Ook die zul je moeten omarmen als onderdeel van de veelgeprezen natuur. En dat doe ik dan ook. Laat maar gaan, denk ik. En vertrouw erop dat de natuur weet wat ze doet. Bovendien is het toch ook een wonderlijk verschijnsel hoe die mieren een soort intensieve veehouderij opzetten. 

Boktor

Als je al wist dat het een boktor was, zou je misschien verwachten dat dit dan de doodskopboktor was. En dat had wat mij betreft makkelijk gekund, want dat bekt lekker, met al die o's, en ik heb niet heel veel verbeelding nodig om hier, op de schouders, een mysterieus grijnzende doodskop te zien. Maar nee, zo zit de wereld der insectennaamgeving niet in elkaar, want dit is de kleine wespenboktor. Nou ja, dat kan ook.

Herstel

Voor de volledigheid, en om te laten zien dat ik niet helemaal uit mijn nek zit te oreren, maar ook om toe te geven dat ik toch ook weer eens een klok en klepel verhaal heb op zitten hangen, een tweede portret van de doodskopzweefvlieg, dit keer meer ten voeten uit. Daarop is te zien dat in de tekening van zijn borststuk, op zijn rug, direct achter zijn kop, met enige verbeelding een doodskop valt te ontwaren. Vandaar doodskopzweefvlieg. Dus niet, zoals ik eerder beweerde, in de tekening van zijn achterlijf. Maar goed, niet om mijn gelijk te halen, op zijn achterlijf zie ik toch echt ook iets van een doodskop. Maar dat zal dan wel mijn verbeelding zijn.

Tevredenheid kent geen tijd

Deze doodskopzweefvlieg zit tevreden in zijn handjes te wrijven, op het blad van de Gunnera. En dat is natuurlijk fijn om te zien, wanneer je, zoals ik, probeert er een insectenvriendelijke tuin op na te houden. Hoe meer tevreden handenwrijvende insecten hoe beter. Doodskopzweefvlieg heet ie omdat in de tekening op het achterlijf iets van een doodskop valt te ontwaren. Dat kun je op deze foto dus niet zien, omdat ik zelf dan weer zo tevreden was over dat handen wrijven.

In de groei

De vorige keer dat ik over mijn kastanjeboompje schreef, had ik 'm speciaal voor de gelegenheid opgemeten, met een rolmaat, en kwam hij op vijfenzestig centimeter. Dat was vlak voor de knoppen open gingen en het blad eruit barstte. En moet je 'm nu eens zien. In anderhalve maand tijd is ie bijna twee keer zo groot geworden. Kleine kinderen worden groot.

Maria

Vandaag is de tweede sterfdag van mijn oude schoonmoeder. De laatste jaren van haar leven kwam ze aan tuinieren niet meer toe, maar daarvoor was haar tuin haar koninkrijk. Die stond er dan ook altijd bij om door een ringetje te halen. Over mijn tuin was ze niet te spreken. Dat wil zeggen, één keer heb ik haar meegenomen, om haar mijn tuin te laten zien. Toch een beetje trots misschien. Maar aan sociale plichtplegingen deed ze in die tijd al niet zo erg meer. Wát een tróep!, was haar oprecht geschokt, hartgrondig commentaar. Ze kon zich niet inhouden en begon meteen van alles uit de grond te trekken, tot ze al snel besloot dat het onbegonnen werk was. Zelfs voor haar. Wát een rotzooi, zei ze nog maar eens. Het zal zo'n vier jaar geleden zijn, mijn tuin is vier jaar verder, maar ik vermoed dat het nog steeds haar goedkeuring niet zou kunnen wegdragen. Wel kreeg ik eens een plantje van haar, voor mijn tuin. Een anjertje. Een roze anjertje. Vorig jaar bloeide het voor het eerst op haar sterfdag, dit jaar bloeit het opnieuw. Dus misschien valt het mee.

Vrolijkheid

En dat staat dan zo'n beetje verspreid door de tuin vrolijkheid te verspreiden. Het kunnen er eigenlijk nooit genoeg zijn, aan vrolijkheid is veel behoefte.

#3

De foto die je wist dat zou komen. Sorry, voor deze slechte opening. Omdat ik ze zo mooi vind, heb ik alliums (allia? vraag ik mij serieus af, of heb ik dan toch helemaal voor niks drie jaar lang zes uur per week zitten lijden bij meneer Daniëls - ooooooh, jullie leren het nooit!), uienbloemen dus, heb ik zo hier en daar door de hele tuin verspreid gepoot. Knoflook reken ik mee. Heb ik ook overal en nergens neergezet, gewoon voor de bloem, die knollen mislukken toch altijd, die koop ik wel in de supermarkt. Dus ik heb de verschillende stadia op voorraad, zogezegd. En kijk nou toch eens wat een schoonheid. Ik word daar heel gelukkig van. Zonder overdrijven.

Deel twee

Ja, dat wordt een vervolgverhaal natuurlijk, dat kun je van tevoren aan zien komen. Maar is niet het hele leven een vervolgverhaal. Is het leven niet net een uienbloem. Een goed ingepakt bundeltje talenten en eigenschappen, die zich langzaam ontvouwen, ontplooien, ontwikkelen en kleur krijgen. Kleur geven aan het bestaan, het leven. De bloem die, eenmaal uitgepakt en tot wasdom gekomen, een tijdlang in volle bloei staat, in de spreekwoordelijke bloei van zijn leven, om uiteindelijk aan de weg terug te beginnen. Te verwelken, te verdrogen en te sterven. Maar zover zijn we gelukkig nog niet. Nee zeg..

Ingepakt

Nog iets waar ik enthousiast van word. Alliums. Allia? Uienbollen dan maar. Is een genot om dat van dag tot dag te volgen. Pakken zichzelf langzaam uit, als een cadeautje. Zo'n cadeautje waar dan weer nieuwe cadeautjes in zitten, die steeds wat meer kleur krijgen en uiteindelijk als vuurwerk openspatten. Om het te vieren.

Paars

Ik zal niet zeggen dat ik een bloemenzee onder mijn hoede heb, maar er begint toch steeds meer te bloeien, zie ik op mijn verkenningsrondje door de tuin. Deze paarse akelei bijvoorbeeld. Wat een kleur. Wat een bescheiden schoonheid. Ik houd ervan.

Lievelings

Mammoetblad, is de toepasselijke bijnaam voor de Gunnera. Toch wel één van de pronkstukken op de tuin, vind ik. En het is mijn tuin, dus ik mag het zelf weten. Ik houd van die grote, stevige, stekelige bladeren, die harde stengels en die vreemde prehistorische bloemkolven die zich altijd een beetje verscholen houden onder al dat blad. Ik schreef er al eerder een stukje over. Drie of vier jaar geleden kreeg ik een paar ruw uit de tuin van een buurvrouw gehakte stompen, ik stopte ze in de grond en gaf liefde, aandacht en water. Veel water. Het eerste jaar hield ie het nog bescheiden maar daarna werd ie ieder jaar weer hoger dan het vorige. En ieder jaar sta ik weer versteld van zoveel levenslust en groeikracht en vraag ik me weer af waar het in vredesnaam allemaal vandaan komt.

Hoog bezoek

Al ben ik groot liefhebber van vogels, een groot vogelaar ben ik niet. Zeker op het gebied van hun geluid - en vogels kijken is voor 90% vogels horen, heb ik mij laten vertellen - ben ik zo goed als onwetend. Ik doe mijn best hoor, met de merlin bird app, maar het beklijft niet. Ene oor in, andere oor uit. De tjiftjaf is daar sinds kort een uitzondering op. Roept ook gewoon tjiftjaf natuurlijk, hoewel minder gearticuleerd dan ik het hier opschrijf, maar dat zal helpen. En nu ik het eenmaal hoor, snap ik niet dat ik het ooit niet gehoord heb, want ik hoor 'm de hele tijd en overal, overal bovenuit. Blijkt nu ook frequent bezoeker van de tuin te zijn, zag ik, want nu ik 'm hoor, zie ik 'm ook. Zit hoog boven in de wuivende wilg te tjiffen en te tjaffen en trekt zich van mij niet eens zo gek veel aan. Ik voel me vereerd.

De aanhouder

Al ik weet niet hoe lang en hoe vaak heb ik het geprobeerd, met het Brandkruid. Niet alleen vanwege de grappige bloemen in etages, of het mooie, zachtgroene blad, maar ook om de vrolijke staketsels die ervan overblijven aan het eind van de herfst, de hele winter door. Feestelijke silhouetten. Zonde om weg te knippen aan het begin van weer de lente, zo leuk. Maar op een of andere manier wil het niet erg. Een paar blaadjes laag bij de grond kunnen er ieder jaar dan nog net vanaf, maar daar blijft het dan ook bij. Dit jaar, ik druk mij voor de zekerheid voorzichtig uit, dit jaar lijkt het dan, geloof ik, te gaan lukken.

Voor later

Later, fantaseerden mijn vrouw en ik vroeger, toen we nog jong en mooi waren, later als we groot zijn, hebben we een huis met een tuin, en in die tuin een enorme rode beuk met een ronde bank om de stam. Om daar, nog altijd samen, bedaagd op een mooi en liefdevol leven terug te zien. Vanuit die gedachte heb ik een jaar of vier geleden dit rode beukje als zaailing uit een vakantiebos meegenomen. Of ie op tijd enorm zal zijn, staat te bezien, maar hij doet zijn best. Net als wij. En meer, dat weten we allemaal, kun je niet doen.

Schone zaak

Maar ergens tussen al dat groene geweld van uitgelopen en in het blad gesprongen bomen en struiken, massaal opgerukte Heermoesvelden en kniehoog opgeschoten gras staat dan ook, zeer bescheiden in de minivijver, half verscholen onder de ontplofte Dotter, dit bloempje op ontdekking te wachten. Eerst dacht ik: gut, wat merkwaardig, een Pinksterbloem in het water, maar de app leerde mij dat het 100% een Waterviolier was. Waarvan ik me nu ook herinnerde dat ik die vorig jaar van mijn dochter had gekregen, in de minivijver had gezet en er daarna nooit meer iets van had vernomen. Tot nu dus.

Gier

Zo'n tuin gaat gewoon door als je er even niet bent. Die heeft geen vakantie. Zeker geen voorjaarsvakantie. Dus behalve dat allerlei boompjes en struiken bij terugkomst plotseling vers in het blad staan, en kleine sla-plantjes groot zijn geworden, is er ook opeens een enorme lijst aan achterstallig onderhoud. Om te beginnen de niet te winnen eeuwigdurende moedeloos makende strijd tegen het Heermoes. Ik schreef daar al eerder over. Het lijkt een recordjaar te zijn, dit jaar, want het staat werkelijk overal. In een niet te stuiten opmars neemt het de hele tuin over.
Ik las ooit ergens, op een goedbedoelende groene site, dat je gier kunt maken, van de geplukte pluimen, en dat die gier dan allerlei mineralen en andere goede stoffen zou bevatten die de plant uit de diepe bodem naar boven had gehaald, die je dan dus, met die gier, weer over je tuin zou verspreiden, en daarmee, let op, zelfs het Heermoes zou bestrijden.
Sterk verhaal natuurlijk, zeker in combinatie met de alom te vinden informatie dat Heermoes vooral groeit op arme grond, maar goed, ik vond het ook wel een mooi verhaal, dus tot nog toe heb ik ieder jaar vele liters heermoesgier gebrouwen en verspreid. Ook omdat ik het eigenlijk wel leuk werk vond, ergens. Je moet het toch wegplukken en het idee dat je er daarna iets nuttigs mee doet, geeft je meer het gevoel dat je aan het oogsten bent. Klinkt positiever. En dat roeren in grote emmers stinkende prut, en dat afgieten door een zeef, en dat verdunnen met water heeft allemaal de prettige schijn van doortastende deskundigheid.
Wel jammer dus dat al die alchemistische moeite nu blijkbaar tot een recordjaar heeft geleid, voor de Heermoes. Al zou je, doorredenerend op het positieve spoor, ook van een recordoogst kunnen spreken.

 

Pierre de Souvenir

Altijd spannend, als je weer terug komt van vakantie, al was het maar twee weken: hoe staat de tuin erbij? Waar begin je met kijken, als je vol blijde verwachting van je fiets stapt. Naar de slaplantjes, in de kas? Of de geënte appelboompjes, die je jongste zoon, die ze twee weken water gaf, Frankentrees noemt, een benaming die we erin houden. De lathyrus, die je vlak voor vertrek nog even snel hebt staan verspenen. De voorgezaaide kaardebol, met zaad van je vorige vakantie in Frankrijk. De kastanje, dit jaar voor het eerst in de grond. De rabarber, die nog net voor de vakantie tegen alle verwachting in boven de grond leek te gaan komen? De meidoorn, de sleedoorn, het sporkehout? De bessen, de elzen, het brandkruid. Een eerste rondje door de tuin laat zien dat er in twee weken veel kan gebeuren. En dat ik een hoop gemist heb, aan groei en bloei. Dan eerst maar eens de uit Bretagne meegesleepte pierres de souvenir een plekje geven.